Prikkels

Kinderen doen iedere dag heel veel indrukken op. Beelden, geluiden, andere mensen om je heen, sferen. Kinderen die (hoog-)gevoelig zijn nemen al deze indrukken en informatie, ook wel prikkels genoemd, vaak (onbewust) intensief in zich op.

Prikkels komen via onze zintuigen bij ons binnen en worden vervolgens door het zenuwstelsel en de hersenen verwerkt. Elaine Aron, psychologe en psychotherapeute uit Amerika is de grondlegster van het begrip HSP (high sensitive person, ofwel: hoog gevoelig persoon, hoog sensitief persoon). Zij heeft onderzocht dat gevoelige, hoog-sensitieve kinderen een gevoeliger zenuwstelsel hebben, waardoor alle prikkels en informatie intensiever bij hen binnenkomt. Het kan daarom zo zijn dat kinderen hierdoor gevoeliger worden of heftig reageren op emoties en gevoelens van anderen en sfeer en raken soms sneller overweldigd door geluiden, geuren, visuele en tactiele prikkels in hun omgeving. Volgens Aron zijn zo’n 15 tot 20 % van de kinderen op de wereld hoog gevoelig.

Overprikkeling bij kinderen

Informatie en prikkels moeten door de hersenen en het zenuwstelsel verwerkt worden. Over het algemeen heeft een hoog gevoelig kind meer tijd nodig om alle prikkels te verwerken. Wanneer deze tijd er niet is, of wanneer er te veel prikkels in een keer binnenkomen, kunnen kinderen overprikkeld raken. In de coaching met hoog gevoelige kinderen noemen we dit altijd dat ‘hun emmer overloopt’.

Een aantal voorbeelden van signalen van overprikkeling zijn: moeite hebben met concentreren, niet lekker in je vel zitten, een angstig gevoel, vermoeidheid, gespannen zijn, in jezelf keren, lichamelijke klachten (veelal hoofdpijn of buikpijn), snel huilen.

Een overvolle emmer kan bijvoorbeeld ontstaan door spontane veranderingen, een lange dag of te veel indrukken. In de praktijk onderzoeken we spelenderwijs waar hun emmer nu zo vol van raakt. Vervolgens gaan we op zoek naar waar het kind op zo’n moment behoefte aan heeft. Even kletsen met mama, even een rustig plekje opzoeken, even naar buiten..

Het lichaam kan eigenlijk heel goed aangeven wanneer het te veel wordt. Het is daarom heel fijn voor kinderen om te leren welke signalen het lichaam afgeeft wanneer het overprikkeld raakt. In mijn praktijk ondersteun ik kinderen daarom door hen onder andere hun gevoel te benoemen, hen te leren (h)erkennen van signalen en grenzen aan te voelen en aan te geven. Daarnaast leren kinderen in de praktijk oefeningen om gevoelens en prikkels buiten zich te houden, dit doen we bijvoorbeeld door een kleine visualisatieoefeningen en kleine, praktische ontspanningsoefeningen.

Een aantal kenmerken van hoog gevoelige kinderen

• Moeite met overgangen en veranderingen (dit is allemaal nieuwe informatie)
• Moeite hebben met emoties en gevoelens van anderen
• Hoog gevoelige kinderen worden door de omgeving vaak verlegen gezien
• Soms raken hoog gevoelige kinderen letterlijk uitput door overprikkeling
• Het kunnen uitten hevige emoties
• Soms het lastig vinden om concentreren (vooral wanneer er veel om hen heen gebeurd)
• lichamelijke klachten als gevolg van te veel prikkels
• Spanning en stress
• Niet stevig staan of snel uit balans zijn (vooral in grote groepen of een drukke situatie)
• Last kunnen hebben van luide muziek, geschreeuw, drukte, veel mensen, geuren, fel licht, veel geluiden

Elaine Aron heeft een test ontwikkeld om te zien jou kind ook hoog sensitief is. Nieuwsgierig? Klik dan hier.